ພະອຸບປະຄຸດມີລັກສະນະເດັ່ນໃນດ້ານມີອິດທິລິດ ເປັນພະອໍລະຫັນທີ່ຍັງມີຊີວິດຢູ່ ອາໄສຢູ່ບໍລິເວນສະດືໃນມະຫາສະໝຸດ. ທ່ານເກີດຫຼັງພຸດທະການໃນຊ່ວງພະເຈົ້າອະໂສກມະຫາຣາດປົກຄອງເມືອງປາຕະລິບຸດ. ຄັ້ງໜຶ່ງ, ພະເຈົ້າອະໂສກມະຫາຣາດ ໄດ້ຈັດງານສະຫຼອງສົມໂພດພະສະຖູບເຈດີທີ່ພະອົງຊົງສ້າງຂຶ້ນ ຈໍານວນ ໘໔,໐໐໐ ອົງ ເປັນເວລາ ໗ ປີ ໗ ເດືອນ ໗ ວັນ. ໃນຂະນະນັ້ນ ພະຍາມານໄດ້ປາກົດຕົວແລະບັນດານໃຫ້ມີຝົນຕັກໜັກເພື່ອທໍາລາຍພິທີການສະຫຼອງນັ້ນ. ພິກຂຸທັງຫຼາຍໄດ້ນິມົນພະອຸບປະຄຸດເຖລະຂຶ້ນມາປາບພະຍາມານຈົນພະຍາມານພ່າຍແພ້. ເນື້ອໃນຍັງກ່າວເຖິງ ພະເຈົ້າອະໂສກມະຫາຣາດ ໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ພະຣາຊະໂອລົດແລະພະຣາຊະທິດາ ຊົງພະນາມວ່າ ເຈົ້າມະຫິນທະຣາຊະກຸມມານ ແລະພະນາງສັງຄະມິດຕາຣາຊະທິດາ ພ້ອມດ້ວຍຕິດສະມະຫາອຸປະຣາດພະອະນຸຊາ (ນ້ອງຊາຍ) ແລະ ຫຼານຊາຍ ອັກຄິທັດຕະພາມ ອອກບວດເປັນພິກຂຸແລະພິກຂຸນີ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ພະອົງເປັນທາຍາດພະພຸດທະສາສະໜາຕາມຄໍາແນະນໍາຂອງຄະນະສົງ. ຕໍ່ມາ, ພະເຈົ້າອະໂສກມະຫາຣາດໄດ້ສົ່ງພະທໍາມະທູດ ໙ ສາຍ ອອກໄປເຜີຍແຜ່ພະພຸດທະສາສະໜາໃນທະວີບຕ່າງໆ. ພະມະຫາໂສນະເຖລະແລະພະອຸດຕະຣະເຖລະ ພະທໍາມະທູດ ສາຍທີ ໘ ໄດ້ເດີນທາງມາເຜີຍແຜ່ພະພຸດທະສາສະໜາໃນດິນແດນສຸວັນນະພູມ ຫຼື ອາຊີອາຄະເນ. ຄໍາລົງທ້າຍ: ລານທີ ໒໖ ໜ້າ ໑: ສັງກາດ ໒໔໗໒ ຕົວ ປີກັດໃສ້ ເດືອນ ໙ ແຮມ ໖ ຄໍ່າ ວັນ ໖ ຣິດຈະນາແລ້ວຍາມແຖ່ໃກ້ທ່ຽງ ໝາຍມີ ສາວສຸກ ແລະ ບຸດຕະນັດຕາຢູ່ບ້ານຊຽງມ່ວນ ອາຈານຫລ້າ ແລະຜົວເມຍລູກເຕົ້າຊູ່ຄົນ ໄດ້ພ້ອມກັນສ້າງ ມະຫາອຸປະຄຸດຫລວງ ໄວ້ກບສາສະໜາແລະພະພຸດທະສາສະໜາ ຕາບຕໍ່ເທົ້າ ໕໐໐໐ ວັດສາ. ຜູ້ຂ້າໝ່ອມເຫລັກເປັນຜູ້ຣິດຈະນາແລ ຂໍໃຫ້ໄດ້ເຖິງສຸກ ໓ ປະການມີນີຣະພານເປັນທີ່ແລ້ວເທີ້ນ ນິບພານະ ປັດຈະໂຍ ໂຫຕຸ ໂນ.
Venerable Upagupta Thera has his prominent feature in term of power, is an arahant and alive, living in so-called the navel of the ocean. He was born after the Buddha’s time during the time of King Ashoka rulling Pataliputta. Once, King Ashoka held a celebration of the 84,000 pagodas created by him for 7 years, 7 months and 7 days. At the moment, the Mara king appeared and made heavy rain to destroy the ceremony. Senior monks invited the Venerable Upagupta Thera come up to subdue the Mara until the Mara was defeated. The content also mentions about King Ashoka allowed his son and daughter named Prince Mahindra and Princess Sanghamitta and also the king’s brother and nephew named Viceroy Tissa and Aggidatta Brahmin to be ordained as bhikkhus and bhikkhuni. In order to make the king to be a relative of Buddism. Later, the king sent nine groups of missionary monks to spread the teachings of the Buddha in different continents. Venerable Sona and Venerable Uttara, the 8th group, travelled to Suvarnabhumi or Southeast Asia. Colophon: Folio 26 on the recto side: Sangkat (BE) 2472, a kat sai year, on the sixth day of the waning moon of the ninth lunar month, the first day of the week (Sunday). Sao Suk and her husband Acahan La together with all their children and grandchildren from Xiang Muan village sponsored the making of this manuscript entitled Mahā Upakhut Luang (Great Upagupta) to support the Teachings of the Buddha to last until the end of 5000 years. I am Mom Lek the scribe, may I reach the three states of happiness with Nirvana as the ultimate goal. May this be a condition to reach Nirvana.
Extent: 1 palm-leaf manuscript containing 27 leaves.
Size and dimensions of original material: Hight 4.4 cm, width 55.7 cm, depth 1.1 cm.
Condition of original material: Good.
Alternative calendar and date: Lao, BE 2472, a kat sai year
Author(s)/Creator(s): Unidentified.
Scribe(s): Mòm (Monk) Lek.
Original institution reference: Manuscript Cabinet No.1.
