ທາຕຸກະຖາ (ວ່າດ້ວຍທາດ) ເປັນຄໍາພີທີ່ ໓ ແຫ່ງພະອະພິທໍາ ເປັນການສົງເຄາະຫົວຂໍ້ທໍາຕ່າງໆ ເຂົ້າໃນທາດ, ຂັນ ແລະອາຍະຕະນະ. ເນື້ອຄວາມບາງສ່ວນເປັນບົດພາສາບາລີແລະບາງສ່ວນແປເປັນພາສາລາວ ວ່າດ້ວຍທໍາທີ່ສົງເຄາະເຂົ້າກັນໄດ້ແລະສົງເຄາະເຂົ້າກັນບໍ່ໄດ້ ໂດຍແບ່ງອອກເປັນ ໕ ໝວດຄື: ໑. ນະຍະມາຕິກາ ຄື ການຈໍາແນກຫົວຂໍ້ທໍາ ມີ ໑໔ ປະການ, ໒. ອັບພັນຕະຣະມາຕິກາ ຄື ສະພາວະທໍາພາຍໃນ ມີ ໒໒ ປະການ, ໓. ນະຍະມຸຂະມາຕິກາ ຄື ສະພາວະທໍາແມ່ບົດທີ່ເປັນຫລັກແຫ່ງໄນ ມີ ໔ ປະການ, ໔. ລັກຂະນະ ມາຕິກາ ຄື ຄືສະພາວະທໍາແມ່ບົດທີ່ສະແດງລັກສະນະທີ່ມີສ່ວນສະເໝີກັນແລະບໍ່ ສະເໝີກັນມີ ໒ ປະການ, ໕. ພາຫິຣະ ມາຕິກາ ຄື ສະພາວະທໍາພາຍນອກ ມີ ໓ ປະການ. ຄໍາລົງທ້າຍ: ລານທີ ໒໕ ໜ້າ ໑: ສັງກາດ ໑໒໕໖ ຕົວ ປີກາບສະງ້າ ເດືອນ ໑໐ ແຮມ ໑໐ ຄໍ່າ ມື້ຮ້ວງມົດ ວັນ ໑ ລິດຈະນາແລ້ວຍາມກອງງາຍ ໝາຍມີ ເຈົ້າຫົວສີນໍຣະຄຸດ ເປັນເຄົ້າກັບລູກເຕົ້າໝູ່ວົງສາສູ່ຄົນມີໃຈໃສສັດທາເປັນອັນຍິ່ງ ຈິ່ງໄດ້ພ້ອມກັນສ້າງ ອະພິທໍາມາ ໄວ້ກັບສາສະໜາ ຕາບຕໍ່ເທົ້າ ໕໐໐໐ ພະວັດສາ ຂໍໃຫ້ໄດ້ດັ່ງຄໍາມັກຄໍາປາດຖະໜາທຸກເຍື່ອງທຸກປະການກໍ່ຂ້າເທີ້ນ ທຸວັງ ນິດຈັງ.
Dhātukathā (Discourse on elements) is the third book of the Abhidhamma. That is a collection of different topics of the Dhamma into the elements, aggregates, and spheres. Some of the content is written in Pali and some in Lao tells about the Dhamma that are compatible and incompatible. There are five sections: 1. Naya matika: Methods. There are 14 sections. 2. Abhantarama Matika: Internal states of enquiry. There are 22 sections. 3. Nayamukha Matika: Principles of the methods. There are 4 sections. 4. Lakkhana Matika: Characteristics of the methods. There are 2 sections. 5. Bahira Matika: External states of enquiry. There are 3 sections. Colophon: Folio 25 on the recto side: Sangkat (CS) 1256, a kap sanga year, on the tenth day of the waning moon of the tenth lunar month, a huang mot day, the first day of the week (Sunday), the writing of this manuscript was accomplished at the time of kòng ngai (between 7.30–9.00 o’clock). The initiator, Chao Hua Si Nòrakhut and all his children and relatives had the ardent religious faith to sponsor the making of this manuscript entitled Abhidhamma to support the Teachings of the Buddha to last until the end of 5000 years. May our wishes and desires come true, certainly and constantly.
Extent: 1 palm-leaf manuscript containing 26 leaves.
Size and dimensions of original material: Hight 4.5 cm, width 57.5 cm, depth 1 cm.
Condition of original material: Fragile.
Alternative calendar and date: Lao, CS 1256, a kap sanga year
Scribe(s): Unidentified.
Original institution reference: Manuscript Cabinet No.01.
